19e Jaargang | maandag 11 augustus 2025

Onbekende foto

In De Oude Toren deze week aandacht voor foto van een schuur waarvan de locatie niet bekend is. De Stichting Heemkunde Markelo is voor het foto archief nog op zoek naar een juist onderschrift bij deze foto. Mocht u meer over de foto kunnen vertellen, dan vernemen we dat graag via oudetoren@maarkelsnieuws.nl.   De Stichting Heemkunde Markelo is een groep enthousiaste vrijwilligers die informatie proberen te verzamelen over de geschiedenis van Markelo en het op schrift stellen van deze informatie. Sinds het ontstaan van de stichting in 1996 is reeds een enorm archief opgebouwd. Op de website van de stichting is veel informatie over de geschiedenis van Markelo te vinden. Oude foto's zijn te bekijken via een speciaal ingerichte beeldbank.

Lees meer

Aan regelgeving ten onder

In vroegere tijden werd nogal eens het spreekwoord "De wereld gaat aan vlijt ten onder" Tegenwoordig zijn hier tal van varianten op gemaakt en een daarvan is: "Nederland gaat aan bureaucratie en regels ten onder". Als men terug duikt in het verleden blijkt dat er toen ook al behoorlijk wat regels waren, met name voor ambtenaren en overig gemeentelijk personeel. Dit lezen wij in de notulen van de Openbare vergadering van de Raad der gemeente Markelo die gehouden werd op 4 juli 1936. Enkele artikelen hieruit zullen wij wat nader belichten.   Het begint met: De instructie voor den gemeente-arbeider. "Van Burgemeester en Wethouders en de Burgemeester en volgt de door hem gegeven bevelen stiptelijk op. In art. 3 staat onder meer: Ingeval van ziekte doet hij hiervan onmiddellijk mededeling geven aan den Burgemeester. Desgevraagd doet hij ene geneeskundige verklaring overleggen". In der instructie voor den gemeente-opzichter. In art. 3 staat dat hij belast is met het toezicht over alle gemeentelijke eigendommen ect. Het toezicht bestaat uit het driemaandelijks bezoeken van een en ander. Mocht onmiddellijk voorziening noodzakelijk zijn, dan grijpt hij onmiddellijk in en rapporteert zulks ten spoedigste. In totaal gelden 18 artikelen voor hem. Ook de instructies voor de ambtenaren der secretarie zijn lezenswaardig. In art. 3 staat dat de ambtenaren onder onmiddellijke bevelen staan van den secretaris. In art. 5 staat; De ambtenaren ter secretarie zijn verplicht het hun opgedragen werk zonder uitstel, vlug en nauwkeurig te verrichten, het publiek zonder aanzien des persoons beleefd te woord te staan en voor te lichten, alle gereedschappen en materialen ordelijk en net te behandelen en alles te doen wat nodig is om een geregelden gang van zaken te bevorderen. In de instructie voor den doodgraver staat dat hij onberispelijk gedrag moet zijn en dat hij geen lijken mag begraven als hem geen quiantie van den gemeenteontvanger is getoond, dat de verschuldigde rechten zijn voldaan. Zo zijn er in juli 1936 negen instructies uitgeven met in totaal 106 artikelen. Hoe groot zou nu, na 77 jaar, de vermenigvuldigingsfactor zijn van deze artikelen.

Lees meer

Onbekende foto

In De Oude Toren deze week aandacht voor een foto van een van een schoolreisje van de school in Elsen uit circa 1957. Mocht u meer over de foto en/of de mensen op de foto kunnen vertellen, dan vernemen we dat graag via oudetoren@maarkelsnieuws.nl. De Stichting Heemkunde Markelo is een groep enthousiaste vrijwilligers die informatie proberen te verzamelen over de geschiedenis van Markelo en het op schrift stellen van deze informatie. Sinds het ontstaan van de stichting in 1996 is reeds een enorm archief opgebouwd. Op de website van de stichting is veel informatie over de geschiedenis van Markelo te vinden. Oude foto's zijn te bekijken via een speciaal ingerichte beeldbank.

Lees meer

De manoeuvres in Markelo

De omgeving van Markelo is bij uitstek geschikt om legeroefeningen te houden. Grote internationale manoeuvres (legeroefeningen) zijn er b.v. gehouden in 1913, waarbij Koningin Wilhelmina getuige was en in 1937 toen Prins Bernhard de verrichtingen gadesloeg. Niet zo bekend is dat ook in 1881 ons gebied het toneel was van omvangrijke manoeuvres. De witten bonden toen de strijd aan met de roden. Dat de witte knipmutsen van de toegestroomde boerendochters daarbij voor verwarring zorgden blijkt uit onderstaand ingezonden stuk in de Graafschapbode van 3 september 1881: Militaire oefeningen in Markelo   Zooals altyd bij manoeuvres wordt er verwoed gevochten en davert de lucht van kanonschoten en geweerknallen. Vele malen is het gebeurd, dat op hoogst onschuldige vrouwelijke wezens gevuurd is. Laat ik u slechts een voorbeeld noemen. Ge moet weten, schryver dezes, iemand die een zeer ondergeschikten rol speelt en tot het garnizoen van Doesborgh behoort , is niet van plan, in navolging van andere bladen, van beide partijen de onderstellingen te vermelden, critiek enz. te leveren. Als zeer ondergeschikten dienaar is het me niet mogelijk tot de groote heeren te naderen en opgave te vragen van onderstellingen enz., bovendien bezit ik volstrekt geen strategische of taktische kennis, zoodat mijne verslagen daaromtrent beneden het nulpunt zouden zijn. Ik meld maar zoo'een en ander, om de Achterhoeksche lui, wier zonen de wapenen hebben omgord, gerust te kunnen stellen, hun te verzekeren, dat ze vroolijk en welgemoed de vermoeienissen verdragen, in één woord zich flink en ferm houden. - En nu het voorbeeld, waarover ik zooeven gewaagde. Verbeeldt u mijne lezers, daar stond onze brigade op den 27sten jl. tegenover een met boomen en struikgewas begroeide hoogte, Langenberg genaamd, zuid-oostelijk van Markelo. Nu moet u weten, dat onze vijand witte banden om de chaco's hebben .en dat de schoonen uit de omstreken van Markelo witte knipmutsen dragen. Die Markelosche schoonen nu, nieuwsgierig zijnde; alzoo afwijkende van andere Eva's kinderen zijn in den regel niet nieuwsgierig — die Markelosche sehoonen  hadden, om nu eens goed te kunnen kijken, zich op die begroeide Langenberg begeven. Daar op eens hooren we: „de vijand heeft de Langenberg bezet." In een oogwenk opende de batterij haar vuur, tirailleurliniën werden geformeerd, en na een oorverdoovend vuur werd de berg bestormd en — genomen. De witte knipmutsen werden op de vlucht gejaagd. Er was geen atome van een vijand te bekennen. Nu zou het ook kunnen gebeuren, dat zei me tenminste de sergeant-majoor, dat we morgen of overmorgen de .vijandelijke witte chaco's voor knipmutsen aanzagen, en dat zou gevaarlijker zijn. Op den oogenblik dat ik deze schrijf is het Zondag, rustdag. Ik ben met twee officieren bij de mulder in Markelo ingekwartierd, en ik moet zeggen we hebben het er nog al goed. Morgen, hoor ik, moeten we weder bivakkeeren, en wel nabij' Hellendoorn.

Lees meer

Wie zijn dit? (UPDATE)

De afgelopen maanden stond de rubriek de Oude Toren in het teken van de serie Oorlogskranten. Vanaf vandaag gaat de rubriek weer verder waar we voor de start van de serie Oorlogskranten waren gebleven. Om de twee weken vragen we u in de Oude Toren aandacht voor een onbekende foto uit het fotoarchief van de Stichting Heemkunde Markelo en de andere weken treft u op de donderdag een historisch artikel aan met een Markelose achtergrond. Vandaag herstarten we de Oude Toren oude stijl met een onbekende foto van een groepje voor Café Vennebekken in Stokkum UPDATE: Inmiddels zijn de namen op de foto bekend. De foto is gemaakt in de zomer van 1961 door Jan Schreurs (Hubert) met het fototoestel van Berend Jan Veeders GJ zn. Het was een Agfa Clak toestel en die koste destijds 17 gulden, veel geld voor 1961.  (Klik op foto voor vergroting)Van links naar rechts: bovenste rij: Berend Jan Vedders BJ zn (Bute Berend Jan), Henk Brinkers (Henk van Peterullie Kloppert), Herman Lubbers (Herman van de Landever), Gerrit Heuten (Poest Get), Henk Stoelhorst (Henk Luovink)2e rij: Jan Boomkamp (Jan van de Peusker), Gerrit Jan Schorfhaar (Getjan Jolink), Hendrik Eelderink (Hendrik van de Snieder), Jan Brinkers (Jan van Peterullie Kloppert), Gerrit Brinkers, Johan Knopers (Voeljohan), Willem Lammertink (Willem Hesselink), Hendrik Jan Klein Nagelvoort (Hendrik Alink), Riky ten Elshof (een nicht van Diene Vennebekke-Ten Elshof)Voorste rij: Jan Worsink (Jan Hilbert), Berend Jan Vedders (Bute Berend Jan GJ zn), Jan Leferink (Jan van de Lookappe), Andre Vennebekken (op schoot bij Hendrik Vedders), Hendrik Vedders (Bute Hendrik GJ zn), Dirk Kevelham (Koster Derk), Diene Vennebekke-Ten Elshof. De Stichting Heemkunde Markelo is een groep enthousiaste vrijwilligers die informatie proberen te verzamelen over de geschiedenis van Markelo en het op schrift stellen van deze informatie. Sinds het ontstaan van de stichting in 1996 is reeds een enorm archief opgebouwd. Op de website van de stichting is veel informatie over de geschiedenis van Markelo te vinden. Oude foto's zijn te bekijken via een speciaal ingerichte beeldbank.

Lees meer

Oorlogskranten (52)

Vandaag het laatste bericht in de serie oorlogskranten. Kort voor de bevrijding op 25 maartt 1945 wordt Goor zwaar gebombadeerd, 82 personen komen hierbij om het leven. Op 8 april is dan eindelijk de bevrijding en is Markelo vrij. Op onderstaande foto ziet u de, in Stokkum, gevangen genomen Duitse soldaten het schoolplein op marcheren waar ze in de oude dorpsschool worden geïnterneerd. Met genoemde foto beëindigen wij in deze rubriek onze serie Oorlogskranten. Aan de hand van krantenberichten uit de periode 1940-1945 hebben wij getracht in samenwerking met Stichting Heemkunde Markelo u een beeld te geven hoe geraffineerd de Duitse propaganda werkt en anderzijds de onderdrukking werd opgevoerd. Een onderdrukking die vele Nederlanders het leven heeft gekost. Laten we dit niet vergeten.

Lees meer

Oorlogskranten (51)

Ondanks het feit dat in 1944 de onderdrukking door de Duitsers steeds erger werd, denk aan de vele razia's, Doodvonnissen, gebrek aan voedsel enz., probeerde men op verschillende manieren de moed er in te houden. Zo verscheen op 7 september een satirise uitgave van de Friesche Courant. Uiteraard een illegale uitgave. In dit blad lezen we ondermeer hoe Goebbels Germaan werd, een Weermachtbericht ('saai, onorigineel!'), een 'Burgerlijke Stand' en een advertentierubriek - alles in schertsende of ironische toon gehouden, maar uitgesproken anti-Duits en anti-NSB. Hieronder een artikele en twee advertenties. Friesche Courant. Leeuwarden. 7 sept. '44. 1 maal verschenen. druk. art., humor, satire." [Oplage] "9000. Dit nummer was een parodie op het in nationaal-socialistische geest geredigeerde dagblad de Friesche Courant, en qua opmaak een getrouwe kopie daarvan. Het initiatief tot de uitgave ging uit van de Trouw-groep in Friesland.

Lees meer

Oorlogskranten (50)

Naast de razia's, de paarden- en fietsenvordering kreeg Markelo ook te maken met een grote stroom van vluchtelingen. Dit begon na de slag om Arnhem (sept.1944). Op 14 november 1944 kreeg de gemeente bericht dat er 850 vluchtelingen ondergebracht moesten worden. Een artikel hierover "Verdreven van huis en haard" is te vinden in de Canon van Markelo op de website van de Stichting Heemkunde. Daarnaast kreeg Markelo ook te maken vele mensen uit het westen die op zoek waren naar voedsel. Bij dit alles kwam ook nog bij dat op 14 december 1944 de levering van stroom werd stop gezet. Op 3 januari 1945 wordt Jacob Oost gearresteerd en ondergaat in het kamp Neuengamme hetzelfde lot als Romijn en Hardenberg. De sporadische nieuwsvoorziening gaat meestal van mond tot mond of een enkel ondergronds blaadje. Zo schreef de verzetskrant Paraat begin april 1945 een artikel over het beruchte concentratiekamp Bergen Belsen. Jacob Oost  

Lees meer
 
Het weer in Markelo