19e Jaargang | maandag 11 augustus 2025

Oorlogskranten (41)

In de serie oorlogskranten die in samenwerking met de Stichting Heemkunde Markelo is opgezet voor de rubriek de Oude Toren staan we u tot en met de Fallen Airmen Memorial van eind juni in Markelo stil bij krantenberichten uit de oorlogsperiode. Naast de kommer en ellende die er in ons land in 1943 heerste, was er toch nog een lichtpuntje. Op 16 december 1943 lezen wij in het Dagblad van het Oosten dat Markelo mocht herdenken dat zij 125 jaar een zelfstandige gemeente is. De jubileumviering is in stilte voorbij gegaan. Evenals het 45-jarige regeringsjubileum van H.M. Koninging Wilhelmina. Zie het ondergrondse blad Vrij Nederland van 10 september 1943. Wel zetten de geallieerden voet aan land in Italie.  

Lees meer

Oorlogskranten (40)

Naarmate de onderdrukking erger wordt, wordt het ondergrondse verzet beter georganiseerd en krijgt men zicht op foute Nederlanders. Het illegale blad laat 21 maart 1943 een waarschuwing uitgaan om zich niet bepaalde personen op te houden. Ook van het neerstorten van een bommenwerper op 24 mei 1943 in Markelo wordt op geen enkele wijze melding gemaakt in de dagbladen. Uit het archief van de stichting Heemkunde Markelo het volgende: Op 24 mei 1943 kregen 826 bommenwerpers Dortmund als doelwit opgedragen. Het bombardement verliep naar wens en de raid werd door de Engelsen als succesvol beschouwd: bijna 2000 gebouwen werden vernietigd en diverse fabrieken kregen voltreffers te verduren. Met name Hoesch Stahlwerke had aan sterke aanvallen blootgestaan. Dit keer kwamen 599 mensen om het leven, werden er 25 vermist en raakten 1275 personen gewond. Van de bommenwerpers keerden er 38 niet naar hun thuisbasis terug. Onder hen behoorde ook een Lancaster van het 12e Squadron. Dit vliegtuig storte neer bij de familie Stegeman aan de Witterietsweg.   Op 23 april 1943 brak er een grote staking uit, die begon bij Heemaf in Hengelo en zich uitbreidt over het platteland. Door hardhandig ingrijpen van de Duitsers was op 3 mei 1943 de staking gebroken. Naar aan;leiding hiervan verschijnen op 4 mei de eerste bekendmakingen van doodvonnissen. Oorlogskranten  (40) Naarmate de onderdrukking erger wordt, wordt het ondergrondse verzet beter georganiseerd en krijgt men zicht op foute Nederlanders. Het illegale blad laat 21 maart 1943 een waarschuwing uitgaan om zich niet bepaalde personen op te houden. Ook van het neerstorten van een bommenwerper op 24 mei 1943 in Markelo wordt op geen enkele wijze melding gemaakt in de dagbladen. Uit het archief van de stichting Heemkunde Markelo het volgende: Op 24 mei 1943 kregen 826 bommenwerpers Dortmund als doelwit opgedragen. Het bombardement verliep naar wens en de raid werd door de Engelsen als succesvol beschouwd: bijna 2000 gebouwen werden vernietigd en diverse fabrieken kregen voltreffers te verduren. Met name Hoesch Stahlwerke had aan sterke aanvallen blootgestaan. Dit keer kwamen 599 mensen om het leven, werden er 25 vermist en raakten 1275 personen gewond. Van de bommenwerpers keerden er 38 niet naar hun thuisbasis terug. Onder hen behoorde ook een Lancaster van het 12e Squadron. Dit vliegtuig storte neer bij de familie Stegeman aan de Witterietsweg         Op 23 april 1943 brak er een grote staking uit, die begon bij Heemaf in Hengelo en zich uitbreidt over het platteland. Door hardhandig ingrijpen van de Duitsers was op 3 mei 1943 de staking gebroken. Naar aan;leiding hiervan verschijnen op 4 mei  de eerste bekendmakingen van doodvonnissen. 

Lees meer

Oorlogskranten (39)

In het oorlogsjaar 1943 worden plaatselijke berichten bijna niet meer geplaatst. Zo ook niet het volgende bericht: “In de nacht van 1 op 2 maart 1943 (00.45 uur) stortte, tijdens de raid op Berlijn, een bommenwerper neer nabij boerderij Kooymans, Tichelweg 5. (In de hoek van de Tichelweg en de Stokkumerweg). Dit toestel, de Halifax BII W7877 TL-O, was om 18.24 uur (Engelse tijd) vanaf vliegbasis Graveley opgestegen. Het behoorde tot het 35e squadron, dat deel uitmaakte van de Pathfinder Force en werd gevlogen door Squadron-Leader Peter C. Elliott, die was begiftigd met het Distinguished Flying Cross (D.F.C.), een hoge onderscheiding voor vliegeniers. De Pathfinder Force was een soort elitegroep die bij grootscheepse aanvallen voor de hoofdmacht uitstevende en het aanvalsobject met doel-markeerders verlichtte”. Dat de Duitsers niet blij waren met deze bombardementen lezen wij in het Nieuws van de Dag van 27 april 1943. In een vlammende toespraak zegt de Nazi-propaganda minister Goebels dat de “Toorn van het Duitsche volk zich te zijner tijd zal ontladen”.

Lees meer

Oorlogskranten (38)

Het Dagblad van het Zuiden meldt op 11 september 1943 dat de Duitsers het roer in handen hebben genomen nadat Mussolini gevangen is genomen. Terwijl in Nederland de radio's ingeleverd zijn worden we nog aangespoord om via de radio naar de stem van de SS te luisteren. In de Telegraaf van 1 december 1943 wordt medegedeeld van de taken en de bevoegdheden zijn van de Landwacht.

Lees meer

Oorlogskranten (37)

In het illegale blad “ Raad van Verzet” stond op 31 augustus 1943 ondermeer het volgende te lezen:Voor de derde maal gedenken wij onder den druk van den Duitschen bezetter de verjaardag van H.M. Koningin Wilhelmina. Temidden van het nameloos lijden van tienduizenden landgenoten bestaat geen behoefte aan feestviering en integendeel zal deze 31 augustus voor het Nederlandsche Volk een dag moeten zijn van ernstige bezinning.Drie jaar lang reeds raast de Nazi terreur over Nederland en neemt zienderogen in hevigheid toe. Lijsten van doodvonnissen zijn aan orde van de dag. Tientallen landgenoten worden doodgeschoten zonder dat hiervan iets openbaar wordt gemaakt. Rouw is in duizenden gezinnen binnengedrongen. Dag na dag verschijnen nieuwe verordeningen die het Nederlandsche volk steeds dieper in het moeras van het Groot Germaansche Rijk.…De onderdrukte volkeren van Europa gaan over tot actief verzet. De vrijheid is op mars, niets kan haar tegenhouden. Laat 31 augustus zijn de dag waarop Nederland een nieuwe eenheid smeedt. Leve de Koningin, Leve Nederland, Leve de Vrijheid.

Lees meer

Oorlogskranten (36)

Op 21 september 1943 delen de burgemeesters van Markelo, Goor en Diepenheim in een advertentie in het Dagblad van het Oosten mede dat het ten strengste verboden zich in de nabijheid te bevinden van Duitse militaire werken (Bang voor spionage). In dagblad De Tijd , ook in alle andere dagbladen, wordt op 2 juni 1943 wordt melding gedaan over het inleveren van radiotoestellen (er werd teveel naar radio Oranje geluisterd).

Lees meer

Oorlogskranten (35)

Naarmate het ondergrondse verzet tegen de Duitse bezetter toeneemt worden de maatregelen van de Duitsers ook drastischer. In de Telegraaf van 30 april 1943 staat een bekendmaking dat officieren e.a. zich moeten melden voor krijgsgevangenschap. In de Koerier van 20 mei 1943 wordt de Nederlandse jeugd opgeroepen om toe te treden tot de Germaanschen Landdienst. Strenge verduisteringsmaatregelen gelden ook voor Markelo, zo bericht het Dagblad van het Oosten.

Lees meer

Oorlogskranten (34)

De serie oorlogskranten zijn we weer een stap verder in de oorlogsperiode. Er is steeds minder aandacht voor lokale zaken. In het Dagblad van het Oosten lezen wij op 9 november 1942 dat de naamgeving aan een pasgeborene aan de eisen van de Duitsers moeten voldoen. Bijvoorbeeld een naam als Winston of Beatrix is ten strengste verboden. In de Koerier van 20 mei 1943 wordt medegedeeld dat mannen die geboren zijn in november of december 1921 (ca. 21 jaar) verplicht zijn zich te melden op het arbeidsbureau. Ze kunnen zich echter ook laten keuren voor de landwacht of SS.

Lees meer
 
Het weer in Markelo