Stil werd ik ervan….. Een avondje naar het theater, de Kösterskoele. Dat het een iets ander stuk zou worden, dan normaal, had ik wel begrepen maar dat was het dan ook. Ik had me er niet verder in verdiept. Het was uitstekend weer voor een avondje  “Koele” en er hing een gemoedelijke sfeer, zoals gewoonlijk. Mensen schikten een beetje in,  zodat er nog iemand op de bank kon zitten, mensen hielden rekening met elkaar zodat het voor iedereen een mooie avond kon worden.

Voor de mensen die het stuk niet hebben gezien, een korte uitleg.  ‘De Deserteur’ gaat over een familie in de tweede wereldoorlog met een Duitse tot Nederlander genaturaliseerde schoonzoon. Als hij een oproep van de Wehrmacht negeert, raakt het gezin verwikkeld in een gevaarlijke situatie van onderduiken, verraad en overlevingsdrang. Gewone mensen in ongewone tijden die soms onmogelijke keuzes moeten maken en de gevolgen hiervan.   

Het stuk werd erg goed gespeeld, je werd direct meegezogen in het menselijk drama wat zich in de familie en ook daaromheen afspeelde. Gespeeld en gesproken in mijn moederstaal, dat kwam binnen. Zo dichtbij kan het zijn. Wat alles nog levendiger maakte waren de speciale effecten. De geluidseffecten waren zo realistisch, dat je werkelijk vliegtuigen, bommenwerpers hoorde en voelde overkomen en dat bracht mij ook meteen terug naar de verhalen van mijn moeder. Zij vertelde hoe ze als jong meisje ’s nachts in bed lag en de bommenwerpers hoorde overkomen richting Roergebied, altijd bang dat er wat gebeurde. Dan sliep ze weer even tot de vliegtuigen weer terug kwamen.

De visuele effecten waren indrukwekkend en levendig. Je zag de kogels in de grond slaan. Ik schrok er echt van. Hoe zou mijn vader zich gevoeld hebben toen hij als jongeman weg vluchtte om niet opgepakt te worden voor de “Arbeitseinsatz” en de kogels hem om de oren vlogen. Familieverhalen die door dit stuk, echt tot leven komen.

Indrukwekkend en ontroerend vond ik het vioolspel van Geert Krosenbrink. Elk bedrijf sloot hij af met een passend stuk waarbij hij de juiste toon wist te treffen. De nuchtere Twentse aard met een beetje droge humor, daar was ruimte voor zoals het in echte leven ook is. Toch schoot mij het gemoed regelmatig vol. Een jonge vrouw met grote angst om haar man – de deserteur. Een jong meisje zwaar onder druk gezet om te “verraden” waar de deserteur zat. Mensen werden tegen elkaar uitgespeeld en onder druk gezet. Het stuk eindigt met de jonge vrouw en het meisje met de vraag wie zijn schuld is het? De schuld van de verrader of van de onderdrukker? Hoe gaan we verder met elkaar, hoe vinden we een weg terug naar “normaal”. Een stuk misschien wel actueler dan ooit.

Als de wapens zwijgen moeten fysieke en mentale wonden geheeld worden en verbinding tussen mensen weer op gang komen. Wat als mensen besluiten om al voor het wapengeweld begint, in verbinding en in gesprek te gaan met elkaar, zodat het niet zover hoeft te komen.

Stil werd ik van een avondje theater. We fietsten naar huis en regels van het lied van Rob den Nijs “Alles wat ademt” speelden door mijn hoofd. “Vrede is ver, verder dan ooit. Macht speelt met macht een dodelijk spel. Wat heeft de angst met ons gedaan.” Een lied uit 1985, nog steeds relevant. Stil ben ik nog steeds, onder de indruk van de spiegel die ons in de Kösterskoele werd voorgehouden.

Hartelijke groet,

Marianne

PS: Wat zeker nog gezegd moet worden, mijn grote complimenten voor de voortreffelijke uitvoering en alle mensen die dit mede tot stand hebben gebracht. Het was geweldig!