Regelmatig loop ik over de Herikeres en geniet van alles wat ik om me heen zie. Als je bovenaan de es staat tegen het bos aan, kun je de boerderijen zien liggen, een beetje verscholen onderaan de akkers. Hoe zag het er uit toen mijn grootouders hier nog boerden? Er is qua uitzicht veel veranderd in die tijd maar ook toch nog veel aanwezig. De boerderijen die er honderd jaar geleden stonden, daar staan er nog aardig wat van. Natuurlijk wel met veel grotere schuren maar toch. Vaak denk ik vooral de laatste tijd, wat zouden mijn grootouders van de ontwikkelingen de afgelopen jaren hebben gevonden? De generaties voor mij waren boeren, grotendeels uit de hoek Herike/Pothoek. Mijn vader heeft de boerenlijn doorbroken en ging in de autohandel. Moeder boerde verder met opa tot hij pensioen had. We hadden 3 koeien in de stal op de deel. Na het pensioen van opa werden de koeien verkocht en het achterhuis verbouwd. De grond bleef. Kostbaar voor boeren. “Oale groond” met veel moeite bij elkaar vergaard door vorige generaties. Je geeft het door aan de volgende generatie. Dat was de gedachte en is bij veel families nog zo.
Al wandelend tussen de akkers en weilanden, denk ik er over na hoe sinds mensenheugenis en nog langer deze grond bewerkt is door boeren en zij met hun boerderijen hebben voorzien in de eerste levensbehoeften van de bevolking van Herike en daarbuiten. In die honderden jaren is wel wat veranderd maar de basis van boeren is hetzelfde gebleven namelijk het produceren van voedsel. Een eerste levensbehoefte. Echter heeft er de laatste jaren een enorme verandering plaatsgevonden. Er is een wirwar van regelgeving ontstaan die het boeren welhaast onmogelijk maakt om nog boer te zijn. Ook vissers en tuinders lijden hieronder. Een technocratische aanpak met modellen en wetenschappelijke onderbouwing is leidend met als resultaat dat er nu al veel boeren gestopt zijn of vertrokken naar elders.
Zouden mijn boeren grootouders dit nog begrijpen? Er zijn toch meer knoppen waaraan gedraaid kan worden als het om klimaat gaat? Meer veroorzakers van al deze klimaatellende? Moet het allemaal op de voedselproducenten geschoven te worden? Boeren en vissers hebben honderden jaren voorzien in de voedselvoorziening van Nederland. 80 jaar geleden moesten boeren, tuinders en vissers ervoor zorgen dat er nooit weer een hongerwinter kwam in Nederland. Nu lijkt dit allemaal niet goed te zijn en moet er ernstig overal ingegrepen worden vanwege vooral afspraken in Brussel.
Afgelopen zondag keek ik naar “onze boerderij – als alles verandert” met Yvon Jaspers. De onmacht en het verdriet is indringend. Veel boeren willen het bedrijf graag doorgeven aan opvolgers, zoals het eeuwenlang was maar soms is dat door alle ontwikkelingen onmogelijk en moeten noodgedwongen afstand doen van het hun meest kostbare bezit – “Oale groond”. De tsunami die nu bij de boeren binnen rolt, rolt door en zal binnen afzienbare tijd bij de burger bevolking binnen rollen. Voedsel steeds minder van eigen bodem, meer uit het buitenland en kunstmatig gemaakte voeding – dit lijkt de oplossing volgens geleerden. Dure producten. Eeuwenlang hebben boeren en vissers de Nederlandse tafels voorzien van eten en nu lijkt dat te verdwijnen. Alles waar Nederland om geroemd werd in de wereld, de kundigheid van boeren en vissers lijkt niet meer te tellen. Steeds meer mensen in het land en minder boeren en vissers. Tegenstrijdig toch? Je voedselbronnen af snijden en jezelf zo afhankelijk te maken van derden – onnatuurlijk en beangstigend.
Lopend langs de koeien van de buurman vraag ik me af, hoe het er over 100 jaar uit zal zien. Dat er een verandering plaats moet vinden is duidelijk maar de manier en de snelheid waarmee dit gaat is bizar. De verbouwing van een huis, heeft een goed fundament en tekening nodig en dat mist hierin. We hebben hoog opgeleide boeren met kennis van vele generaties in hun achterzak. Creatieve mensen die dit kunnen oplossen. En zou het voedsel een stukje duurder zijn, dan geef je dat toch liever uit in eigen land dan in het buitenland. Als er morgen iets gebeurt waardoor de aanvoer van voedsel stopt, staan overmorgen de mensen aan de deur bij diezelfde boer voor melk en aardappelen. Op “Oale groond” dicht bij huis geproduceerd. Als burger maak ik mij zorgen over waar dit heen gaat. Ik houd echter goede moed en hoop op uiteindelijk gezond verstand en dat we vooral dicht bij elkaar blijven.
Hartelijke groet,
Marianne