Markeloër Henk Zomer weet boeiend te vertellen over de historie rondom de kerk en is als vrijwilliger betrokken bij stichting Heemkunde Markelo. Ditmaal neemt hij het torenuurwerk van de Martinuskerk onder de loep. Dit eeuwenoude uurwerk staat in de toren van de Martinuskerk. “Een prachtig meesterwerk uit de 17e eeuw. Het is hoogstwaarschijnlijk gebouwd door een klokkenmaker in Goor, Jurriën Sprakel (1618-1692). Aanvankelijk was het een uurwerk met een waag, een horizontaal heen en weer gaand mechanisme. Nadat Huygens in 1656 het slingeruurwerk had uitgevonden is dit uurwerk omgebouwd en is de waag vervangen door een slinger”, vertelt Henk.
Het uurwerk bestaat uit twee delen, het gaandwerk (het eigenlijke uurwerk) en het slagwerk. Beide met eigen gewichten en opwindtrommels. Via een stel pallen en stangen geeft het uurwerk de opdracht aan het slagwerk om elk half uur eenmaal te slaan en op elk heel uur een aantal slagen te geven dat overeen komt met het uur. Het uurwerk drijft via de uur-as de grote wijzer aan via een tandwielstel bij de wijzerplaat ook de kleine wijzer. Het slagwerk bedient via een kabel de kamer die op de grootste klok boven in de toren slaat.
De toren is in 1730 afgebrand en daarbij zijn de klokken naar beneden gevallen en gebroken. Pas in 1736 kreeg de toren nieuwe klokken. Waarschijnlijk is het oude torenuurwerk – als dat er toen al was – ook vernield en bij de herbouw van de toren vervangen door het uurwerk dat nu onder in de toren staat. “Markelo heeft waarschijnlijk een tweedehands uurwerk op de kop getikt. Er is dus nog wat uit te zoeken voor ons”, aldus Henk.